Girme şu alçakların hizmetine
Konma sinek gibi pislik üstüne
İki günde bir somun ye, ne olur
Yüreğinin kanını iç de boyun eğme
Ömer Hayyam
Yukarıdaki dizelerin yazarı Ömer Hayyam tarihin en köklü medeniyetlerinden biri olan İran’ın tarih sahnesine sunduğu döneminin en büyük alimlerinden biridir. Hayyam’ın yazdığı bu şiir ülkenin bugün içinde bulunduğu durumun da özeti gibi. Henüz 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından katledilmesi sonrası başlayan protestolarda halk, molla rejiminin baskıcı politikalarına karşı Hayyam’ın da dediği gibi boyun eğmiyor.
Ülkenin kopmaz bir parçası olan İran Milli Takımı da bu direnişin istisnası değil. Asya ekibinin turnuvada neler yapıp yapamayacağına alt satırlarda detaylı bir şekilde değineceğiz ancak Amini’nin ölümüne korkusuzca tepki gösteren İranlı oyunculara hakkını vermemiz gerektiğini düşünüyorum. Kupada başarı elde edemeseler bile saygıyı fazlasıyla hak ediyorlar.
***
Gelelim saha içine… 5’inci defa Dünya Kupası’nda mücadele edecek olan İran, ilk defa grup aşamasını geçip adını son 16’ya yazdırmak istiyor. Bunun için de oldukça formda ve kuvvetli bir kadroyla kupaya geliyorlar. Asya Elemeleri A Grubu’nda oynadığı 10 maçın 8’ini kazanıp sadece bir defa mağlup olan yeşil-kırmızılılar topladığı 25 puanla lider olarak Dünya Kupası vizesini aldı. Elemeler boyunca Hırvat antrenör Dragan Skocic yönetiminde olan ‘Perslerin Yıldızları’* 11 Temmuz’da Skocic’in görevine son vererek tanıdık bir ismi, 2011-2019 yılları arasında da İran’ı çalıştıran Portekizli teknik direktör Carlos Queiroz’u takımın başına getirdi.
İlk döneminde 97 maça çıkan ve 2.10 puan ortalaması yakalayan Querioz, 2018’de Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası’na İran’ı taşımayı başarmıştı. Querioz’un İran’ı, Portekiz, İspanya gibi o dönemin son iki avrupa şampiyonunun olduğu B Grubu’nda 4 puan toplayıp üçüncü olmuştu. Özellikle derinde yaptığı savunmayla dikkat çeken İran turnuvada iz bırakan takımlardandı.
Peki aradan geçen dört yılda İran’da neler değişti? Aslında pek fazla bir şeyin değiştiğini söylemek güç çünkü 2018 kadrosunda olup Katar’a gidecek olan kadroda olmayan sadece altı isim var. Dört yılda özellikle bizde ne kadar fazla oyuncu sirkülasyonu olduğunu düşünürsek oldukça önemli bir istikrar. Artı olarak 2018’deki kadroda olan Mehdi Taremi ve Sardar Azmoun gibi isimler kariyerlerinin en iyi dönemlerini geçiriyorlar.
Beklentiler
İstikrar elbette önemli ancak Dünya Kupası gibi kısa metrajlı turnuvaların kilit noktası bulunduğunuz grup. Team Melli**, bu konuda 2018’e göre biraz daha şanslı. Tıpkı 2018’de olduğu B grubunda yer olacak olan İran, burada İngiltere, Galler ve Amerika birleşik Devletleri ile mücadele edecek. İngiltere elbette grubun ağır favorisi ancak Galler ve ABD yeşil-kırmızılıların ekarte edemeyeceği takımlar değil. EURO 2016’da yarı final oynayarak zirve yaptıktan sonra kademeli olarak düşüşe geçen Galler, 6 yıl öncekinden çok daha geride bir takım. Keza ABD’de de en güçlü haliyle turnuvaya gelmiyor. Bu iki takımdan alınacak 4 puan İran’ın adını bir üst tura yazdırabilir. Ki 2018’de İspanya ve Portekiz’in olduğu grupta bunu başaran Team Melli, güçlenen kadrosuyla son 16 yapabilecek potansiyelde.
Potansiyeli biraz daha açalım ve İran’ın 23 Eylül’de Uruguay ile oynadığı hazırlık maçlarından bazı doneler verelim. Bu sezon istim üstünde olan Real Madrid’in yıldızı Federico Valverde ve Liverpool’un bonservisine 80 milyon euro verdiği Darwin Nunez’in de forma giydiği maçta Güney Amerika temsilcisinin etkinliğini derinde yaptığı savunmayla bozan Asya ekibinin 2018’deki savunma ezberini geliştirdiğini görüyoruz. Tabii ki bir hazırlık maçı ölçü olamaz ama Ali Rıza Cihanbehş, Mehdi Turabi gibi driplingci kanatlara, en uçta Mehdi Taremi ve Serdar Azmun gibi bitiricilere sahip olan İran hücumda da fazlasıyla dikkat edilmesi gereken bir takım.
Gerçekler
Daha önce katıldığı dört Dünya Kupası’nda da gruplardan öteye gidemeyen İran için son 16 ne kadar gerçekçi bir hedefse daha ötesi sükut-u hayal. Çünkü, Team Melli’nin ne İngiltere’yi geçip lider olacak ne de A Grubu’nun mutlak favorisi Hollanda’yı son 16’da eleyebilecek gücü var.
Teknik Direktör
Her teknik direktörün belli uzmanlık alanı vardır. Carlos Queiroz için bu alan milli takımlar. 69 yaşındaki tecrübeli antrenör, 1988’de Portekiz 20 Yaş Altı Milli Takımı’yla başladığı kariyerinde milli takımlarda çok daha başarılı bir grafik çizdi. Zaten istatistikleri de bunu fazlasıyla gösteriyor. Kariyerinde beş kulüp takımı çalıştıran -Sporting Lizbon, Real Madrid, Nagoya Grampus ve NY/NJ MetroStars şimdiki adıyla: New York Red Bulls- ve buralarda vasat performanslar gösteren Queiroz, milli takımlarda ise çok daha başarılı, istikrarlı bir grafik çizdi.
2021’de Afrika Kupası’nda Mısır’a final oynatması 2018’de İran’ın başında ‘ölüm grubu’ olarak nitelendirebileceğimiz grupta son 16’yı kıl payı kaçırması başarısına dair verebileceğimiz örnekler. Maç planını çok iyi yapan bir antrenör olan Queiroz uzun sezonların değil, turnuvaların teknik direktörü. Bu da İran için önemli bir avantaj.
Yıldız
Ali Daei’yi hepiniz hatırlarsınız. Hani şu Cristiano Ronaldo’dan önce milli takımlarda en çok gol atan futbolcu rekorunu elinde tutan oyuncu. Mehdi Taremi de Ali Daei’den kalan bayrağı taşımaya niyetli. 2018’de de kadrodaydı ancak aradan geçen son dört senede inanılmaz bir gelişim gösterdi. Porto formasıyla bu sezon çıktığı 17 maçta 12 gol atıp, 7’de de asist yapan Taremi turnuvaya istim üstünde geliyor. Milli takımda 60 maçta 27 gol atan Mehdi Taremi, muhtemelen Daei’yi geçemeyecek ama takımını son 16’ya taşıyıp tarihi bir başarı kazanması oldukça muhtemel.
Sürpriz
1.96’lık boyu, kollarının uzunluğuyla tam bir ‘fakir Courtois’sı. 2018 Dünya Kupası’nda da zaman zaman yaptığı kurtarışlarla dikkat çekmiş, 3 maçta 2 gol yiyerek hafızalarda yer etmişti. Ali Rıza Beyranvend Bu turnuvada da aynı etkiyi gösterip, takımın başarısında X faktör olabilir.
İlginç Bilgiler
Şarap
Tarihin en önemli medeniyetlerinden biri olan İran, aynı zamanda şarabın ilk ortaya çıktığı bölge. Arkeolojik çalışmaların ispatladığı üzere şarabın ilk örneklerine M.Ö. 7000’de Pers İmparatorluğu’nda rastlanıyor. İran medeniyetinin insanlığa başka bir önemli armağanı…
Şah Hatayi
Safevi Devleti’nin kurucusu olan ve Şah İsmail’in mahlası. İran tarihinin en önemli dönemlerinden birinde ülkeyi yöneten Şah İsmail aynı zamanda döneminin en iyi şairlerindendi.
Asya’nın en iyisi
İran Milli Takımı, FIFA sıralamasında 20’nci sırada. Asya’yı temsil eden ülkeler arasında en iyi sıralamaya sahip takım olan İran’ın aynı zamanda üç Asya şampiyonluğu bulunuyor.
* İran halkının milli takıma taktığı lakap
** Farsça milli takım.
