Icarus, Bryan Fogel’ın amatör bir bisiklet yarışını kazanmak için doping seçeneğini araştırması ile ortaya çıkan ve gerçek bir hikâyeyi anlatan Amerikan belgesel filmi. Hikâye, Bryan Fogel’ın Moskova Anti-Doping Laboratuvarı’nın 2006-2015 yılları arasındaki baş müdürü Grigory Rodchenkov’dan yardım istemesiyle başlıyor. Sonrasında ise büyük bir uluslararası doping skandalına dönüşüyor. Ardından daha da komplo kriminal bir hâl alıyor.
Rusya Federasyonu’nun 30 farklı dalda 1000 sporcusunun uluslararası müsabakalarda Rus hükümetinin desteği ile dopingli bir şekilde yarıştığı gerçeği, Icarus belgeselinin ana başlığını oluşturuyor. Icarus, 2017 yılında Netflix’te yayınlanmış olup dünya spor kamuoyunun dikkatlerini üzerine çekmeyi başarmıştır. Hikâyenin baş kahramanı olan Bryan Fogel, belgeselin yazarlığını, yönetmenliğini ve başrol oyunculuğunu üstlenmiştir.
Hikâyenin Başlangıcı
Spor dünyasındaki doping gerçeği; Grigory Rodchenkov’un Rus hükümetindeki doping skandalını, dayanaklarıyla yalın bir düzlemde anlattığı Icarus belgeseli ile meydana çıktı. Icarus’un yazarı, yönetmeni ve oyuncusu Fogel, belgesel projesini hayata geçirmeden önce bisiklet sporuna tutkuyla bağlıydı. Bisiklete binmek, yarışmak veya yarışları takip etmek onu fazlasıyla rahatlatıyordu. Bu spora aşıktı.
Amatör yarışlarda da boy gösteren ve ismini duyuran Bryan Fogel’ın en büyük idolü, art arda 7 Fransa Turu şampiyonluğu elde ettikten sonra doping suçlamaları ile karşı karşıya kalan Lance Armstrong’du. Fakat Bryan Fogel’ın merak ettiği, aklını fazlasıyla kurcalayan bir konu vardı; ‘’Doping suçlamaları yalnızca Lance Armstrong’un üzerine mi kalmalıydı? Yoksa buradaki tek suçlu Lance Armstrong değil miydi?’’
Sonuç, Armstrong’un 2013 yılındaki itirafında görüldüğü gibi, bu suçlamayı hak edecek tek kişinin kendisi olmadığıydı.
Bu yaşanan olaydan sonra Bryan Fogel, film yapmayı ve bisiklet binmeyi sevdiğini, bunu yararlı bir araştırmaya çevirmesi gerektiğini düşündü. Bunu yapmak istemesindeki amacı anti-doping sisteminin nasıl yürümediğini insanlara göstermekti. Pek tabii, bundan da iyi bir film ortaya çıkarmaktı.
Bryan Fogel bu amacı doğrultusunda Moskova Anti-Doping Laboratuvarı’nın baş müdürü Rus bilim adamı Grigory Rodchenkov ile tanıştı. Belirledikleri programa spor fizyologları, antrenörler ve beslenme uzmanları ile birlikte devam ettiler. Bu süreç boyunca Bryan Fogel sahip olduğu ekip gözetiminde performans artırıcı ilaçlar kullandı. Ardından bu ilaçların etkilerini, yaptığı bisiklet sporu üzerinde gözlemledi.
Icarus belgeselinde itirafta bulunduğu üzere, Grigory Rodchenkov’un Moskova Anti-Doping Laboratuvarı’nın başında bulunmasıyla üstendiği görev, tahmin edilenin aksine sporcuların doping testlerinin sonuçlarını kontrol etmek ve sporcularda doping kullanımının önüne geçmek değildi. 2014 Soçi Kış Olimpiyatları’na katılacak Rus sporcuların doping testlerinin sonuçlarının pozitif çıkmasının engellenmesini sağlamaktı.
Gerçeklerle Yüzleşmek
Grigory Rodchenkov bu gerçeği, yapılan görüşmelerde Bryan Fogel’a açıkladıktan sonra Rus olimpik atletlerinin ve hatta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de içinde bulunduğu doping suçlamaları basında sansasyonel haber niteliği taşımaya başladı. Doğal olarak da hızla yayıldı.
Yayılan bu haberlerin ardından Rusya Federasyonu’nun bu gizli doping operasyonunu açığa çıkaran Grigory Rodchenkov, Rusya’da başına gelebileceklerden korktuğu için Bryan Fogel ile birlikte ABD’ye kaçtı.
Büyük Puntolarla ”Skandal!”
Rus televizyonlarının haber başlıklarını ve Rus gazetelerinin manşetlerini Bryan Fogel ve Grigory Rodchenkov isimleri süslüyordu. 2016 yılının Mayıs ayına gelindiğinde Grigory Rodchenkov, New York Times gazetesi aracılığıyla bütün dünya spor kamuoyuna bu akıl almaz doping gerçeğini kanıtlarıyla birlikte sundu.
ABD emniyet güçleri Grigory Rodchenkov’un Birleşik Devletler’deki Rus yetkililer tarafından izlendiği ve hayatının ciddi tehlike altında olabileceği kanısındaydı. Rus hükümeti, kişisel varlıklarına el koyarak ona ceza davası açtı. Eşi, çocukları ve kız kardeşi sorgulandı. Evleri arandı ve pasaportlarına el konuldu. Grigory Rodchenkov, New York Times gazetesine yaptığı açıklamanın ardından can güvenliği olmadığı gerekçesiyle ABD’nin koruması altında bilinmeyen bir yere yerleştirildi. Bugün hâlâ orada tutuluyor.
Rus Hükümetinin Açıklamaları
Bu süreç devam ederken Rusya, Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) tarafından yöneltilen suçlamaların kanıtlara dayandırılmasını istedi.
Kremlin Basın Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Suçlamalar seslendiriliyorsa kanıtlar ortaya konulmalı. Suçlamaların zemini yok” değerlendirmesini yaptı.
Rusya Spor Bakanlığı ise Uluslararası Spor Basını Birliği’nin internet sitesinde yayımlanan açıklamasında, “WADA tarafından Rus atletlerin doping kullandığına dair yapılan suçlamalar, basın mensuplarının bilgilerine değil, araştırma sonucu alınan gerçek kanıtlara dayandırılmalı.” ifadelerini kullandı.
Rusya Dopingle Mücadele Ajansının (RUSADA) geçici yöneticisi Anna Antseliovich, doping iddialarının devlet boyutu olduğunu kabul ederek, “Kurumsal bir komplonun kurbanı olduk” dedi. Raporların içeriğinde yer alan bilgilerin kendisini de çok şaşırttığını belirten Antseliovich, kurumsal hataların bireysel eylemler olduğunu ve hükümet yetkililerinin bu olaylardan haberinin olmadığını da vurguladı.
Altın Madalyalar İçin
Fakat Bryan Fogel daha farklı ve komplike düşünüyor olacak ki “Kendi kendinize düşünüyorsunuz, altın madalyalar kazanmak için kocaman bir laboratuvar yaratıyorlar ve büyük bir suç işliyorlar. Daha neler yapabileceklerini düşünebiliyor musunuz?” cümlesiyle durumu Rus hükümetinden ve hatta spor dünyasındaki doping gerçeğinden çok daha uzak ve derin yerlere götürüyor.
Değerli spor yazarı Dağhan Irak ise spor dünyasındaki doping gerçeğine ilişkin şu çarpıcı cümleyi kuruyor;
‘’Devlet gayriresmi olarak dopingi onaylıyor. Sporculardan yalnızca yakalanmamalarını istiyor.’’
Victory Dergi
Victory Dergi
