Secretariat, yarış pistinin hangi maddeden yapıldığı fark etmeksizin adeta rüzgarla dans ediyordu. Kasırgalara kadın isimleri değil de erkek isimleri veriliyor olsaydı en büyüğünün adına kesinlikle onun adı verilirdi. Bu ihtişamlı kızılın eyerlerine sıkı tutunun çünkü yaşama ilk adımlarını birincilikten rekorlara koşarak atan bu tayın ödüllerle ve başarılarla dolu hayatı adeta bir film şeridi gibi gözünüzün önünden en az kendisi kadar hızlı bir şekilde geçecek.
Alacakaranlıktan Şafağa
Secretariat, 1970 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Virginia eyaletinde neredeyse satılmak üzere olan Meadow Çiftliği’nde doğdu. Çiftliğin sahibi Chris Chenery’nin yakalandığı Alzheimer hastalığından ve çiftliğin zarar ediyor olmasından dolayı Dünya Bankası’nda çalışan ailenin oğlu Hollis Chenery tarafından satılması gündeme gelmişti. Ailenin kızı olan Penny Chenery Tweedy, mali sorunlarla çiftliği satmadan da başa çıkılabileceğine inanıyor ve kardeşinin ısrarlarına karşı direniyordu. Penny’nin sergilediği eşi benzeri olmayan bu özverinin ve kararlılığın karşılığı Secratariat adıyla vücut bulacak, Penny de adeta bu ihtişamlı kızılın sesi olacaktı.
4 Temmuz 1972 yılında New York City’de gerçekleşen Aqueduct Racetrack’deki ilk yarışını dördüncülükle tamamlayan Secretariat, onuncu sıradan dördüncü sıraya muhteşem bir yükseliş yapmıştı. Mavi beyaz başlığıyla bu büyük kızıl çok yetenekli, koşmayı seven ama bir o kadar da oyuncu bir aygırdı. Katıldığı yarışlarda sondan gelerek birinciliği yakalamayı seviyor kalabalığın heyecanını yükseltmekten adeta haz duyuyordu. On bir gün sonra katıldığı ikinci yarışında son düzlüğe girildiğinde Secretariat hızını aldı. Rüzgar gibi esti ve altı boy farkla -bundan sonra kariyeri boyunca katıldığı neredeyse tüm yarışlarda yapacağı gibi- birinci oldu. 31 Temmuz’daki üçüncü yarışında hızlı bir çıkış yakalayan ihtişamlı kızıl bu yarıştan itibaren jokeyi olmaya devam edecek olan Ron Turcotte ile birlikte birinciliğe koşmuş daha üçüncü yarışında kalabalığın gözdesi olmayı başarmıştı.
1972 yılının sonunda Secretariat, beşi bahis yarışı olmak üzere tam sekiz yarışın yedisini kazanmıştı. Sezon sonunda ise toplam dokuz yarıştan yedisini kazanan ihtişamlı kızıl, Champagne Stakes’teki rakibine müdahale gerekçesiyle ikinciliğe diskalifiye edilmemiş olsaydı hanesine bir birincilik daha yazdıracaktı. Talihsizlikler, Secretariat gibi rüzgarın harladığı büyük ve kırmızı bir ateşi andıran aygır için sadece üstünden basitçe seğirtilmesi gereken küçük çakıllar olabilirdi. Herkes bunun farkında olacak ki Secretariat, kendisi kadar genç bir atın nadiren rastlayabileceği şekilde 1972’de tüm kategorilerde “Yılın Atı” onuruna layık görülerek bu ödülü alan ikinci 2 yaşlı tayı oldu. Baba ve kızının hayali gerçek oluyordu.
Benim Adım Secretariat
Başarılı bir sezonun ardından 1973’te Secretariat, satılmanın eşiğinde gidip gelen Meadow Farm’ın kaderini değiştirmeye artık hazırdı. Chris Chenery, ocak ayında hayata gözlerini yumduğunda Penny dönemin yüklü bir veraset vergisiyle karşı karşıya geldi. Babasından kalan bu çiftliğe büyük bir tutkuyla bağlı olan Penny’nin elindeki en iyi at olan ihtişamlı kızılı sendikalaştırmaktan başka çaresi yoktu. Secretariat’ın 19 hissesinin her birini 320 bin dolardan toplamda 6,08 milyon dolar gibi rekor bir fiyata sendika oluşturdu. Penny Chenery ise bu hisselerden dört tanesini elinde tuttu.
1973 sezonunda katıldığı Aqueduct Racetrack’deki ilk yarışını dört buçuk boy farkıyla önde tamamlayan ihtişamlı kızıl, hisselerini satın alan yatırımcıların her kuruşuna değdiğini kanıtlamakta gecikmedi. Bir sonraki yarışı Gotham Stakes’de gerçekleşen Secretariat yine başlangıcını geriden yaparak ve yine yarışı önde bitirerek birinciliğe yerleşti. İhtişamlı Kızıl’ın uzun zamandır istikrarla elinde tuttuğu birinciliğin sekteye uğradığı Wood Memorial Stakes’deki yarışta Secretariat, Angle Light’ın dört boy gerisinden yarışı tamamlayarak üçüncülüğe yerleşti. Yarış severlerin gözünde yenilmezlik kalkanına sahip olan Secretariat’ın tahtının sarsılmasına neden olan bu mağlubiyetin nedeni yarış öncesinde atın ağzında fark edilmiş olan apsenin aygırı çok rahatsız ediyor olmasıydı. Kentucky Derbisi öncesi yaşanan bu mağlubiyet, hisse sahiplerini de büyük ölçüde hayal kırıklığına uğratmıştı. Ama, eyerleri yere indirmek için henüz çok erkendi.
Wood Memorial Yarışı’ndan sonra ekibi ihtişamlı kızılın apsesine hızlıca müdahale etti. Secretariat canını oldukça yakan apsesinden iki hafta sonra gerçekleşecek olan Kentucky Derbisi’ne kadar kurtulmayı başardı. Derbi sabahında yemeğini kendisinden beklenen bir iştahla yemiş ve tüm ihtişamıyla derbide hüküm sürmeye hazırlanmıştı.
Kentucky Derbisi, o zamanlar Kuzey Amerika yarış tarihinin en büyük kalabalığını 134 bin kişiyi Churchill Downs’a çekmişti. Kıran kırana gerçekleşecek bu yarış için nefesler tutuldu ve Secretariat bu nefes arası sırasında derbiyi iki dakikadan az bir sürede tamamlayarak rekora koştu. Secretariat’a kadar derbiyi hiçbir yarış atı iki dakikadan az bir sürede koşarak kazanamamıştı ve 2001 yılında Monarchos adlı yarış atı tarafından koşulana kadar da bunu hiçbir yarış atı başaramayacaktı.
Yüreği Büyük Şampiyon
İhtişamlı kızıl, derbiden iki hafta sonra Preakness Stakes’de her zaman yapmayı sevdiği gibi yine geriden gelmiş ve birinci olmuştu lakin Secretariat’ın liderliği bu yarışın sonunda sınanacaktı. Alana ulaşmak için yolu geçen insanların sebep olduğu bir hasar yüzünden teletimer arızalandı. 2012’de yarışın video kasetlerinin adli incelmesinin yapılmasının ardından Penny’nin de talebi üzerine Laurel Park’ta Maryland Yarış Komisyonu özel bir toplantı yaptı. Bu toplantı sonucunda Secretariat’ın, Preakness Stakes’taki kazanma zamanının 1:53:04 iken 1:53:00 olarak değiştirilmesi gündeme geldi ve bu kararla birlikte bir rekor daha Secretariat adına tarihe yazıldı.
Secretariat, zaman içinde şöhretine şöhret katarken göz kamaştırıcı kızıl yelesinin ihtişamıyla üç ulusal derginin kapağında boy gösterdi: Time, Newsweek ve Sports Illustrated. Ulusal bir üne sahipti artık ve hayranları için kameralara poz vermeyi bile öğrenmişti.
Triple Crown
Dergi kapaklarına pozlardan sonra artık diğer zaferlere koşma vaktiydi. 9 Haziran 1973’te Belmont Park’ta gerçekleşecek olan Triple Crown’un son yarışı için heyecan doruktaydı. 25 yıl aradan sonra Triple Crown’un kazanının belirleneceği yarış için ihtişamlı kızıl hazırdı ve adeta bu yarışın önemini kavrıyormuş gibi diğer yarışlarında yaptığından farklı olarak başlangıçta diğer yarış atlarının gerisinden gelmeyi tercih etmedi. Bu yarışta lider Secretariat’tı ve başlangıçtan itibaren kalabalık bir at sürüsünün önünden hızlanmaya devam etti. Uzun süre rakibi Sham, başlangıçta liderle rekabete girse de beklenenin aksine Secretariat yorulup yavaşlamak yerine istikrarlı bir şekilde hızlanmaya devam etti.
İhtişamlı Kızıl’ın 1948’den bu yana Triple Crown’ı kazanan ilk yarış atı olmasıyla liderlik tahtına tartışmasız bir şekilde yerleşmesinin yanı sıra en yakın rakibiyle arasında 31 boy fark bırakarak yarışı ezici bir üstünlükle tamamladı. Yarıştan sonra Secretariat’ın tüm yarış atlarını geçmişken hızlanarak koşmaya devam etmesiyle ilgili Penny Chenery de dahil olmak üzere birçok kişi yorum yaptı. Secretariat, kendini kanıtlayana kadar birçok zorlukla karşılaşmış ve eleştirilmişti. Secretariat’ın yarışta liderliği yakalamasına rağmen rakiplerine fark atmasının nedeni sanki koşmayı çok seviyor olmasından çok başlangıçta ona inanmayan herkese kendince “Sürekli beni eleştirip durdunuz, bu yarıştan sonra benim yaptığımdan daha iyisini yapın da görelim” deme şekli gibiydi. Parlak kestane rengiyle ve kocaman cüssesiyle “Büyük Kızıl” unvanını her açıdan hak eden Secretariat’ın Triple Crown zaferinde kırdığı rekorlar halen kırılabilmiş değil.
Bizim İçin Şampiyon
Triple Crown zaferini takip eden yıl, Ulusal Yarış Müzesi’ne ve Onur Listesi’ne alınan ihtişamlı kızıl, 1994’te Sports Illustrated tarafından son 40 yılın en iyi 40 spor figürü listesinde 17’nci sıraya yerleştirildi. Hayatı boyunca katıldığı 21 yarışın 16’sından galibiyetle ayrılarak birçok ödüle ve onur listesine girmeye layık görülen Secretariat’ın en ilginç sıralamalarından biri de ESPN Classic’in “Who’s No.1?”daki “ En büyük spor performansları” bölümünde insan olmayan tek canlı olarak listeye girmesidir. Rekor kıran birinciliklerin sahibi Secretariat, birçok ödülü alma konusunda da ilkti.
2007’de Secretariat, Kentucky Athletic Hall of Fame’e dahil edilerek ilk kez bir hayvan olarak bu onura layık görülmüş oldu. Secretariat, 1989 yılında 19 yaşındayken arpalama veya furbür olarak bilinen laminits nedeniyle hayata gözlerini yumdu. 19 Yıllık ömrü boyunca birçok yarışta birinci gelerek ödüllere layık görülmesinin, sahiplerini ve onu destekleyen hayranlarını onurlandırmasının yanı sıra her yanıyla eşi benzeri olmayan bir aygırdı. Ondan üreyen atların bile hız konusunda yanına yaklaşamaması, ne kadar ender özelliklere sahip olduğunu kanıtlar niteliktedir.
